ENERJİ MALİYETLERİ KARŞILAŞTIRMALI

NATIONAL GEOGRAPHIC TÜRKİYE

NİSAN 2017 SAYFA 50

KONUT BALONU

CAPITAL YATIRIM REHBERİ

08.2016 SAYFA 5

Crushman&Wakefield raporuna göre, konut fiyat artışı, kira artış oranının çok üzerinde. Ancak, Türkiye'de konut kredileri GSMH'ye oranı %6. Dünya'da ortalama %50-60 olduğu için konut fiyat artışlarının, kredi pazarına etkisi sınırlı olur.

BİOGAZ, BİOKÜTLE

Enerjiatlasi.com

13.06.2016

Santral sayısı 70, kurulu güç 385MW

GÜNEŞ ENERJİSİ

Enerjiatlasi.com

13.06.2016

Toplam kurulu güç 443MW.

RÜZGAR ENERJİSİ

Enerjiatlasi.com

13.07.2016

Toplam rüzgar santrali 138, kurulu güç 4770MW (toplam enerjinin %4.4'ü)

JEOTERMAL ENERJİ, TR'DE

Enerjiatlası.com

13.06.2017

Aktif santral sayısı 25, kurulu güç 700MW.

İNŞAATIN EN BÜYÜK ŞİRKETLERİ, TR'DE

MFORTUNE

06.2016

1.Enka

2.Polimeks

3.İçtaş

4.Mapa

5.TAV

6.Tekfen

7.Limak

8.Tepe

9.YDA

10.Gama

YENİLEBİLİR ENERJİ, TR'DE

EKONOMİST

26.06.2016

Toplam yenilenebilir enerji 1511MW(12/10), 6293MW(05/16); güneş 0, 443; rüzgar 1320, 4762; bio 97, 385; jeotermal 94, 695.

2023'de üretilen enerjinin %30'unun yenilenebilir olması hedefleniyor. (34GW HES, 20GW Rüzgar, 5GW güneş, 1GW biokütle, 1GW jeotermal : 61GW)

HİDROELEKTRİK SANTRALLER, TR'DE

enerjiatlasi.com
28.06.2016

Aktif Santral Sayısı : 569
Kurulu Güç : 26.229 MWe
Kurulu Güce Oranı : % 35,43
Yıllık Elektrik Üretimi : ~ 70.308 GWh

ENERJİ ÜRETİMİ, TR'DE

FORBES

05.2016 SAYFA 90

Türkiye'de enerji üretiminin dağılımı,

Akarsu (%6)

Asfaltit (%1)

Barajlı HES (%19)

Biyokütle (%1)

Doğalgaz (%34)

Fueloil (%1)

İthal Kömür (%16)

Jeotermal (%2)

Linyit (%13)

Motorin (%2)

Rüzgar (%6)

Taş kömür (%1)

3D YAZICIDAN EV

GUARDIAN

29.04.2014

Çinli bir inşaat firması, 3d printer ile 5000$'ın altına ev inşaa etmeye başladı. Bu teknolojiyle 10 bina bir günde çıktı alınabiliyor.

OFİS BİNALARI GENEL DURUM RUSYA'DA

GUIDE TO THE INVESTMENT OPPORTUNITIES IN RUSSIA

SAYFA 34

2013 sonunda Moskova'daki ofis miktarı 15,6milyon m2. 20000den büyük ofis merkezi %9. Doluluk oranı A tipi ofislerde %17. A class ofis ortalama fiyatı 750$, A+ 1200$.

YATIRIMLARIN DAĞILIMI, RUSYA'DA

GUIDE TO THE INVESTMENT OPPORTUNITIES IN RUSSIA

SAYFA 28

Mixed %8

Hotel %3

Resldental %1

Retail %37

Office %37

Industrial %14

YATIRIMCI ÜLKELERE GÖRE

GUIDE TO THE INVESTMENT OPPORTUNITIES IN RUSSIA

SAYFA 28

2012 Rus%83, yabancı%17

2013 Rus%55, yabancı%45

EMLAK YATIRIMLARI, RUSYA'DA

GUIDE TO INVESTMENT OPPORTUNITIES IN RUSSIA

2008   5,1milyar$

2009   3,2

2010   4,9

2011   8,5

2012   8,8

2013   8,1

2014   7,0

YENİ İNŞAATLAR, RUSYA'DA

GUIDE TO INVESTMENT OPPORTUNITIES IN RUSSIA

SAYFA 25

Rusya'da yeni inşaatlar,

2006   1828

2007   1620

2008   1895

2009   1561

2010   1635

2011   1426

2012   1872

2013   2363

EMLAK LİSTESİNDEKİ TÜRKLER, RUSYA'DA

HABERRUS.COM

01 ŞUBAT 2013

Forbes dergisinin “Rusya Emlak Kralları-2013” Enka, Renaissance ve Burak Öymen’in ortağı olduğu Capital Partners listeye girdi.

Enka Sahipleri: Şarık Tara, Sinan Tara. Kira geliri: 450 milyon dolar.

Enka’ya ait Kapitoli isimli 10 ticaret merkezi (226 bin metrekare) ve ofis binalarının (330 bin metrekare) ve 5 yıldızlı otelin bulunduğunu da belirtti. Dergi, Enka’nın Aralık ayında Moskova Belediyesi’nin yüzde 20’lik hisse senetlerini 2,8 milyar rubleye alarak “Moskova-Krasnıe Holmı” şirketinin sahibi.

Renaissance Kira geliri: 65 milyon dolar. Forbes’e göre 2 milyar dolarlık servetiyle Türkiye’nin en zengin 11. işadamı olduğunu da belirtti.

Forbes’in söz konusu listesinin başında ise Azeri kökenli işadamları Zarah İliyev ve God Nisanov’a ait Kiyevskaya Ploşad şirketi geliyor.

Sıralama daha sonra şöyle:

1. İKEA Mos şirketi. Sahibi İKEA Grubu
2. Tashir. Sahibi Samvel Karapetyan
3. BİN Grubu. Sahibi Mihail Gutseriyev, Sait-Salam Gutseriyev ve Mikail Şişhano.
4. Enka. Sahibi Şarık Tara ve Sinan Tara
5. “Kompleksnıe investçii”. Sahibi Yuri ve Aleksey Hotin
6. Region Grubu. Sahibi Alihan ve Amiran Mutsoev, Amirhan Mori
7. Crocus Grubu: Sahibi Aras Ağalarov
8. Adamant: Sahibi İgor Leytis, Mihail Bajenov ve Yevgeni Guryeviç
9. O1Properties. Sahibi Boris Mints
10. KR Properties. Sahibi Aleksandr Klyaçin
11. Absolyut Grubu. Sahibi Aleksandr Svetakov
12. Raven Russia. Sahibi Invesco Perpetual
13. Capital Grubu. Sahibi Vladislav Doronin, Pavel Tye ve Eduard Berman
14. TEN Grubu. Sahibi Dmitr, Altşul, Ruslan Gutnov, Andrey Gavrilov ve Dmitr, Sudyin
15. Promsvyaznedvijimost. Sahibi Aleksey Ananyev ve Dmitri Ananyev
16. Immofinanz Group. Sahibi Rudolf Fries ailesi
17. Viktor i Co. Sahibi Viktor Surkov 19.Capital Partners. Sahibi Serjan Jumaşov ve Burak Öymen
18. AFI Development. Sahibi Lev Levayev
19. Manejnaya Ploşad. Sahibi Aleksandr Zanadvorov
20. PPF Real Estate Russia. Sahibi Pyotr Kellner
21. İngeokom. Sahibi Aleksandr, Ernest, Margarita ve Yuliya Rudak
22. MLP. Sahibi Viktor Vekselberg, İgor Kolomoyski, Aleksandr Mamut ve Gennadi Bogolyubov
23. Legion Development: sahibi Danil Haçaturov
24. RD Group. Sahibi Gagig Adibekyan
25. Bosko Grubu. Sahibi Mihail Kusniroviç
26. Forum Properties. Sahibi Andrey Barinski ve Vladimir Zubrilin
27. GK Diamant. Sahibi Oleg Miheyev
28. Renaissance Construction. Sahibi Erman Ilıcak ve aile üyeleri

İNŞAAT KREDİLERİ RUSYA'DA

GUIDE IN INVESTMENT OPPORTUNITIES IN RUSSIA

SAYFA 20

Yıllar itibariyle yaklaşık yaz aylarında inşaat kredisi miktarı, 

2013'de 225milyar ruble(6,4milyar$)

2012'de aynı oran 160milyar

2011'de aynı oran 140milyar

2013 2012'ye göre %40, 2011'e göre %60 artış.

İNŞAAT USTALARI YEVMİYESİ

SÖZCÜ

18.08.2013

İnşaat sayısının artmasıyla yevmiyeler 80-120 tl aralığına çıktı. 

ENKA

ENKA YILLIK FAALİYET RAPORU
2012
-Özsermayesi 5,1milyar$
-kar, 630milyon$
-inşaat kar, 218milyon$
-moskova'da 330,000m2 A sınıfı ofis + otel + 215,000m2 alışveriş merkezi alanı, kıra geliri 442milyon$
-toplam inşaat 3,24milyar$, umman, abd elçilik, ırak, gabon ve rusya. Rusya'da 546milyon $

ERMAN ILICAK BÜYÜME SIRRI

TURKRUS.COM
12.04.2013
2008'de 1milyar$ ciro, 14000 çalışan, Rusya'da 10-15 yönetici ortağı, şu anda 1,5milyar$ ciro, 18000 çalışan. Toplamda inşaat 2,5milyar$, gayrimenkul 2,5milyar$. 30000 çalışan.

PETROL BOLLUĞU

FORBES
NİSAN 2013
Petrol, iki yıldır 100 doların üzerinde. Gerçekte %4 petrol fazlası var. 2020'de petrolde üretim fazlası %20'lere ulaşacak. Bunun nedeni de teknoloji, örneğin killi şistten petrol elde edilmesi. Arz fazlasından dolayı önce 50$, sonra da 30$'a inmesi bekleniyor.

MOSKOVA`DA INSAAT MALIYETI

LENTA.RU
15.01.2013
Moskova’da inşaat maliyet tutarının en az %50’i inşaat-montaj işleri, %3 proje ve onay işlemleri, %5 ila %10 arasında elektrik ve diğer belediye hizmetlerine bağlantı, %2 yönetim, %30 şehrin payı ya da arsa maliyeti, %5 pazarlama ve idari masraflar, %5 banka kredi faizleri

OSTANKİNO KULESİ

MOSKOVA.RU
Ostankino (Ostanskinskaya) Televizyon ve Radyo Kulesi, Moskova’yı 337 metre yükseklikten kuş bakışı seyretmek isteyenler için yeniden açıldı. Dünyanın dördüncü, Rusya’nın ise birinci en yüksek yapısı olan Ostankino Kulesi 1967 yılında inşa edildi. Yapının tasarımı, proje mühendisi Nikolay Nikitin tarafından bir gecede düşünüldü. 540 metre yüksekliğinde olan kule, o yıllarda, dünyanın en yüksek binası olarak kabul edilmekteydi.

YÜKSEK BİNALAR, PLANLAMA AŞAMASINDAKİ PROJELER

HOMEOFFICECONCEPT.COM
27.11.2010
1.Burj Mubarak al Kabir
Yeri: Madinat Al Hareer, Kuveyt
Proje Yüksekliği: 1001 metre

2.1 Dubai
Yeri: Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri
Proje Yüksekliği: Üç Gökdelen, 600, 800 ve 1000 metre

3.Miapolis
Yeri: Miami, ABD
Proje Yüksekliği: 915-1000 metre

4.Nakheel Tower
Yeri: Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri
Proje Yüksekliği: 1000-1400 metre

5.Sky City 1000
Yeri: Tokyo, Japonya
Proje Yüksekliği: 1000 metre

6.Bionic Tower
Yeri: Şanghay, Çin
Proje Yüksekliği: 1228 metre

7.Kingdom Tower
Yeri: Jeddah, Saudi Arabia
Proje Yüksekliği: 1000 metreden fazla

8.Millennium Challenge Tower
Yeri: Kuveyt
Proje Yüksekliği: 1852 metre

YÜKSEK YAPILAR LİSTESİ

VİKİPEDİ
1.Burj Dubaİ, BAE, Dubai, 2009, 828 m
2.Taipei 101, Tayvan, Taipei, 2004, 509 m
3.Şangay Dünya Finans Merkezi, Çin, Şangay, 2008, 492m
4.Uluslararası Ticaret Merkezi, Hong Kong, Hong Kong, 2009, 483m
5.Petronas İkiz Kuleleri 1, Malezya, Kuala Lumpur, 1998, 452m
6.Petronas İkiz Kuleleri 2, Malezya, Kuala Lumpur, 1998, 452m
7.Nanjing Greenland Finans Merkezi, Çin, Nanjing, 2003, 450m
8.Willis Kulesi, ABD, Şikago, 1973, 442m
9.Guangzhou Batı Kulesi, Çin, Guangzhou, 1973, 442m
10.Trump Uluslararası Hotel ve Kulesi, ABD, Şikago, 2009, 423 m
11.Jin Mao Kulesi, Çin, Şangay, 1998, 421 m
12.Uluslararası Finans Merkezi, Hong Kong, Dubai, 2003, 416 m
13.CITIC Plaza, Çin, Guangzhou, 1997, 391 m
14.Shun Hing Square, Çin, Shenzhen, 1996, 384 m
15.Empire State Binası, ABD, New York, 1931, 381m
17.Central Plaza, Hong Kong, Hong Kong, 1992, 374 m
18.Çin Bankası Kulesi, Hong Kong, Hong Kong, 1990, 367m
19.Bank of America Kulesi, ABD, New York City, 2008, 366 m
20.Almas Kulesi, BAE, Dubai, 2009, 363 m

YÜKSEK BİNALAR TARİHÇESİ

VİKİPEDİ
M.Ö. 2600 yy.-M.Ö. 2570 yy., Sneferu'nun Kırmızı Piramiti(105), Mısır
M.Ö. 2570 yy.-M.S. 1300 yy., Gize Piramitleri(146), Mısır
1300 yy.-1549, Lincoln Katedrali, İngiltere (160)
1549-1625, St. Olav'ın Kilisesi(159), Tallinn, Estonya
1625-1847, Strasbourg Katedrali, Fransa (142)
1847-1876, St. Nikolaikirche(147), Hamburg, Almanya
1876-1880, Notre Dame Katedrali(151), Rouen, Fransa
1880-1884, Köln Katedrali(157), Almanya
1884-1889, Washington Anıtı(169), ABD
1889-1930, Eyfel Kulesi(300), Paris, Fransa
1930-1931, Chrysler Binası(319), New York, ABD
1931-1967, Empire State Binası(381), New York, ABD
1967-1975, Ostankino Kulesi(537), Moskova, Rusya
1975-2009, CN Kulesi(553), Toronto, Kanada
2009-, Burj Dubai(828), Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri

KULELER LİSTESİ

VİKİPEDİ
1.CN Tower (553 m) 1976 Beton kule Kanada Toronto
2.Ostankino Tower (540.1 m) 1967 Beton kule Rusya Moskova
3.Oriental Pearl Tower (467.9 m) 1995 Beton kule Çin Şanghay
4.Milad Tower (435 m) 2007 Beton kule İran Tahran
5.Menara Kuala Lumpur (421 m) 1995 Beton kule Malezya Kuala Lumpur

YÜKSEK BİNALAR, TARİHÇE

MAILCE.COM
08.01.2010
DUBAİ KULESİ (BURC HALIFE) (818)
800 metreyi aşan bina, bugüne kadar bu konuda bir numara olan Taipei 101 kulesinden 300 metre dolayında daha yüksek. Yapımında 12 bin işçinin çalıştığı 160 katlı Dubai Kulesi’nin inşaatına 2004′te başlandı. Dünyanın en yüksek binası 4,1 milyar dolara mal oldu. Dubai emirinin şirketi Emaar Properties’in en iddialı projesi Dubai Kulesi’nin 150. katından sonrası çelik konstrüksiyonla inşa edildi. Anten kulesiyle 818 metre. Gökdelenin 124. katı, dünyanın halka açık, en yüksek ve terası bulunan gözlem katı. Binada 57 asansör, 1044 daire, 3000 araçlık yer altı oto parkı var. Dış cephesini ve iki kanadını oluşturan cepheyi kaplayan cam panellerin sayısı 28 bin 261. Dubai Kulesi için 330 bin ton metre küp beton döküldü, 39 bin ton çelik kullanıldı, 22 milyon saat çalışıldı.

TAIPEI 101 (509)

GİZA PİRAMİTLERİ (146)
En yüksek piramit Keops M.Ö. 2570′te inşa edildi. Uzun süre dünyanın en yüksek yapısı unvanını elinde bulunduran bu piramidin yüksekliği ilk başta 146 metreydi, fakat zamanla Nil’in erozyona uğraması nedeniyle 9 metre küçüldü.

LINCOLN KATEDRALİ (160)
1141′de yangına, 1185′te depreme maruz kalan ve kuzeybatı İngiltere’de bulunan 160 metre yüksekliğindeki bu yapı 1549 yılına kadar (200 yıldan fazla) dünyanın en yüksek binası…

WASHINGTON ANITI (169)
169 metre yüksekliğindeki dünyanın en yüksek dikilitaşı unvanına sahip bu anıtın yapımına 1845 yılında başlandı, 1885′te tamamlandı.

EYFEL KULESİ(300)
1887′de başlanan ve yapımı 2 sene süren çelik konstrüksiyon bu yapı, 300 metre yüksekliğiyle 1930′a kadar dünyanın en yüksek yapısıydı.

CHRYSLER BİNASI(319)
1928-1930 yıllarında yapılmış bu bina 77 katlı ve 319 metre yüksekliğinde.

EMPIRE STATE (381)
1929 yılında yapımına başlandı ve 18 ay gibi kısa bir sürede tamamlandı. 102 katlı bu binanın yüksekliği 381 metre…

OSTANKINO KULESİ (540)
1967′de gökdelen yarışına katılan Rusya, Moskova’da 540 metrelik Ostankino Kulesi’ni dikti. Bolşevik Devrimi’nin 50. yıl anıtı olarak yapılan bu bina 1976′ya kadar dünyanın en yüksek binasıydı.

CN KULESİ (550)
Modern dünyanın yedi harikasından biri olarak kabul edilen bu yapı aynı zamanda Toronto kentinin telekomünikasyon merkezi olarak da kullanılıyor. Yüksekliği tam 550 metre.

DÜNYANIN YEDİ HARİKASI

www.engineeringcivil.com

According to the ASCE, the wonders of the modern world:
1) Channel Tunnel (England & France)
2) CN Tower (Toronto)
3) Empire State Building (New York)
4) Golden Gate Bridge (San Francisco)
5) Itaipu Dam (Brazil/Paraguay)
6) Netherlands North Sea Protection Works (Netherlands)
7) Panama Canal (Panama)

Below are the seven wonders of the ancient world
1) The Pyramids of Egypt
2) Hanging Gardens of Babylon
3) Statue of Zeus at Olympia
4) Colossus of Rhodes
5) Temple of Artemis at Ephesus
6) Mausoleum of Helicarnassus
7) Pharos (Lighthouse) of Alexandria

MOSKOVA BELEDİYESİ YERLİ MALI KULLANIMI

www.turkrus.net
06/10/2009
Moskova Belediyesi kendi inşaatlarında sadece yerli malzeme kullanılacağını ilan etti.
RIA Novosti’nin haberine göre, bu karar “yerli üreticileri desteklemek, inşaat maliyetlerini azaltmak, başkentin sanayi üretim potansiyelini etkili kullanmak ve daha fazla Moskovalıya iş imkanı yaratmak” amacıyla alındı.

KONUT FİYATI, RUSYA'DA

www.turkrus.com
08/06/2009
Rusya İnşaatçılar Birliği istatistiklerine göre konut ortalama fiyatı :
Moskova : 3063euro/m2
Peterburg : 2043euro/m2
Mosk.Oblast : 1531euro/m2

ŞANTİYE YÖNETİM ÖĞÜDÜ

"DÜŞÜNCE"
1.Bire bir ...
2.Anında karar
3.Herkesten 1km önde ol.
(İbrahim B.)

SÖZLEŞME TERMİNOLOJİSİ

THE FIDIC CONTRACTS MANUAL_FIDIC
SAYFA 339
Accepted Contract Amount : teklif sahibi tarafından işlerin yapılması için sözleşmeye uygun olarak teklif edilen ve işverenin kabul mektubunda kabul ettiği miktar.
Addendum : teklif sahiplerinden istenen veya değiştirilen belge.
Adjudication : anlaşmazlık durumundaki prosedür
Advance Payment : sözleşmede varsa, etkili tarihin hemen sonrası, müteahhidin mobilizasyonu ve diğer harcamalar için verilen avans.
Alternative Dispute Resolution : anlaşmazlığın alternatif bir prosedürle çözümü
Amicable Settlement : tarafların dostça ikna olduğu anlaşmazlık çözümü
Appendix to Tender : ilave mektubuna eklenen ve sözleşme koşullarındaki konuları tanımlayan ek.
Arbitration : hakem kararı
Arbitrator = Adjudicator : hakem
Base Date : teklifin sunulmasından önceki süre (genelde 28 gün)
Bid - Build : işverenin tüm tasarımı sağladığı ihale prosedürü. Kalıcı işleri işverenin tasarımına göre yapar, geçici işleri ve sözleşmede belirtilen kalıcı işleri işleri tasarlar.
Bill of Quantities : teklif sahibinin tamamladığı ve sözleşmede yeralan her işin, miktarının, birim bedelinin döküman
Build - Operate - Tram - Transfer (BOTT) : İmtiyaz sahibinin tasarımı, işletmeye kadar işleri tamamladığı, işlettiği ve bakımı yaptığı ihale prosedürü. İmtiyaz süresi sonunda proje sahibine teslim edilmeden, işletmecileri imtiyaz sahibi tarafından eğitilir.
Build - Operate - Transfer (BOT) : imtiyaz sahibinin tasarımı, işletmeye kadar işleri tamamladığı, satın aldığı, işlettiği ve bakımı yaptığı ihale prosedürü. İmtiyaz süresi sonunda işler ilk sahibine teslim edilir.
Client : Danışmanın hizmet verdiği taraf.
Commencement Date : başlama tarihi
Concessionaire : Teklifin kabul edildiği, imtiyaz periyodu süresünce işlerin yapılması, işletmesi bakımından, sorumlu taraf, imtiyaz sahibi.
Concession Period : imtiyaz sahibinin işlettiği ve bakımını yaptığı, bu işlerin karşılığını aldığı süre.
Conciliation : anlaşmazlığın olması ve uzlaşmacıya başvurulduğu prosedür.
Conciliator : uzlaştırmacı
Conditions of Contract : sözleşme koşulları
Consortium : ortak girişim
Consultancy Agreement : danışmanlık anlaşması
Contract : yarafları yasal olarak bağlayan döküman. Sözleşme koşulları, ihale dökümanları ve kabul mektubu ve/veya sözleşme anlaşmasını içerir. Bid-Build sözleşme ayrıca şartname, çizimler, keşif-metrajlar ve diğer programları içerir. Design-Build sözleşmesi ayrıca işverenin sorumlulukları ve teklifi de içerir.
Contract Price : sözleşme bedeli
Contractor : müteahhid
Contractor's Proposal : design-build sözleşmede, ihaleye sunulan teklif (tasarımları da içerir)
Cost : karı içermeyen maliyet
Design - Build : müteahhidin tasarımı ve işleri sağladığı ihale prosedürü
Design - Build - Finance - Operate (BDFO) : imtiyaz sahibinin finansı, tasarımı, işletmeye kadar işleri tamamladığı, işlettiği ve bakımı yaptığı ihale prosedürü. İmtiyaz süresince işletmenin çıktılarına göre ödeme alınır ve sonra işler proje sahibine teslim edilir.
Dispute Adjudication Board (DAB) : hakem kararıyla ilgili uzlaşmazlıklarla ilgili başvurulan kurul.
Dispute Review Board (DRB) : delillerin sunulması ve tavsiye kararı ile sonuçlanan prosedür için uzlaşmazlıkla ilgili başvurulan kurul.
Effective Date : müteahhidin tüm gücü ve etkisinin başladığı tarih
Employer : ihale dökümanlarını kabul eden taraf. Yeri sağlamakla, müteahhide ödeme yapmakla yükümlüdür. Müteahhidin işleri sağlamakla sorumlu olduğu taraftır.
Employer's Requirements : Design - Build Sözleşmesinde, işverenin ihaleye gürenlerden istediklerini belirten, sözleşmede yeralan dökümanlar. Amaç, standart, tasarım kriterleri ve diğer istekler olabilir.
Engineer, Procedure & Construct Contract (EPC) : Müteahhidin tasarımı yaptığı ve işletmeye kadar işleri tamamladığı ihale prosedürü. EPC'de müteahhidin finanse etmesi de gerekebilir.
Final Statement : son ödemeyi almak için müteahhid tarafından sunulan ifade.
Force Majeure : sözleşmedeki force majeure kriterlerine uyan istisnai olay.
ICC : The International Chamber of Commerce
Instructions to Tenderers : ihale süresine uygulanacak ayrıntıları içeren ihale dosyasında yeralan ancak sözleşmenin parçası olmayan döküman.
Joint Venture : iki-daha çok tarafın ortaklığı
Letter of Acceptance : işverenin kabul mektubu
Letter of Invitation : ihale hazırlama ve teklif için çağrı mektubu
Letter of Tender : ihaleye girenin işverene verdiği teklif mektubu
Lump Sum Contract : ihaleye giren işleri tamamlanmak üzere (götürü usülü) toplam bir fiyat önerir ve sonlanan ihale toplamından farklı miktarlar için olası riskleri içerir.
Mediation : delillerin sunulmasını içeren ve bağlayıcı bir anlaşmaya varılması için uzlaşmazlık durumunda başvurulan arabuluculuk prosedürü. Anlaşma olmazsa, prosedürün etkisi olmaz.
Nominated Subcontractor : müteahhidin atadığı taşeron
Open Tendering : ön değerlendirme olmadan, herkesin ihaleye girebildiği ihale prosedürü. Son değerlendirme gerekli olabilir.
Payment Certificate : sözleşmede belirtilen, müteahhide ödenen paranın sertifikası (onayı)
Performance Certificate : sözleşmede belirtilen, müteahhidin tüm yükümlülüklerini ifade eden sertifika (onay)
Performance Security : yapılan işlerin uygunluğu için senet veya banka garantisi gibi verilen garanti. Ciddi bir yükümlülüğünü yerine getiremediğinde işverene kalır.
Permanent Works : müteahhidin sağladığı ve işverene teslim ettiği işler.
Plant : müteahhidin sağladığı ve işverene teslim ettiği makine ve aparat.
Post-qualification : açık ihale prosedürünün bir parçası olan ve işverenin ihale dökümanlarını değerlendirdiği kısım.
Prequalification : ihale dosyası verilmeden müteahhidin değerlendirilmesi.
Privately Financed Infrastructure Project ( =DBFO)
Program : bilgisayar programı
Programme : müteahhidin iş programı
Proposal : teklif
Provisional Sum : sözleşmede belirtilen ve işlerin belli bir kısmı için verilen geçici toplam.
Remeasurement Contract : müteahhidin tamamlanmış işlerin gerçek miktarlarına dayanan sözleşme formu. Bu formda ihale sahibi metraja değer biçer.
Repair - Operate - Transfer (ROT) : imtiyaz sahibinin onarımı yaptığı, işlettiği ve bakımı yaptığı ihale prosedürü. İmtiyaz süresi sonunda, proje sahibine teslim edilir.
Retention Money : ödemelerden işverenin elkoyduğu miktar, ancak iş bittikten sonra ödenir.
Schedules : işverence istenen, ihale sahibinin teslim etmesi gereken, işverenin istediği done ve bilgileri içeren döküman.
Specification : Bid-Build sözleşmede, işverenin sağlayacağı şartname.
Statement : müteahhid tarafından verilen ödeme başvurusunun bir kısmı.
Taking - Over Certificate : bütün işlerin tamamlandığı ve işverene teslim edilebileceğini gösterir onay belgesi
Tender : ihale sahibinin tamamlayıp işverene verdiği dökümanlar. (ihale sahibine işverence verilen ve işverene teslim edilecek dökümanlar)
Tenderer : ihale dosyasını alan ve işverenin onayına ihale teklifini sunan taraf.
Tender Validity : işverenin ihaleyi kabul edeceği son tarih.
Tests after Completion : işlerin tesliminden sonra yapılan testler
Tests on Completion : işlerin tesliminden önce yapılan testler.
Turnkey : müteahhidin tasarımı yaptığı ve işleri sağladığı, işveren tarafından işletilebilir hale getirdiği ihale prosedürü.
Uncitral : United Nations Commission on International Trade Law
Value Engineering : Tasarımın bitmiş işlerin değerinin iyileştirilmesi için gözden geçirilmesi prosedürü.
Variation : müteahhidin talebi üzerine yapılan değişiklik.

PROJELERDE YENİ İŞLER

PROJECT MANAGEMENT DERS NOTU
Projelerin aslında sadece %28'i yeni iştir. Geri kalanı daha önce yapılan işlerin tekrarı, rutindir.

KONUT YATIRIMINDAKİ ARTIŞIN ETKİLERİ

CAPİTAL
29.8.2002 %
demir çelik 34.1
petrol arıtımı 15.6
kara taşıması 14.5
madencilik 14.1
çimento 12.1
açaç sanayi 9.9
perakende 8.1
elektrik 7.9
taş-toprak san. 5.7

İNŞAAT VE EKONOMİ

CAPİTAL
29.8.2002
Türkiye müteahhitler birliği başkanı Nihat Özdemire göre inşaat sektöründeki gerileme ekonominin %35 ini de peşinden sürüklüyor.

İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN TEHLİKESİ, TR'DE

MEYDAN
8.3.1997
İnşaat Sektöründe Türkiye'de saatte bir kişi ölüyor.

İNŞAAT MALİYETLERİ

CUMHURİYET
16.6.2002
Sinan Aygün'ün bir değerlendirmede yaptığı maliyet hesabına göre
Baraj : 1 milyar$
Havaalanı : 500 milyon$
Boğaz Köprüsü : 250 milyon$
Konut : 20,000 $
Otoyol : 8,000 $/m
Demiryolu : 3,000 $/m

GÖKDELENLE GELEN GERİLEME

CUMHURİYET BİLİM TEKNİK
SAYFA 9
Analitikçi A.Lawrance'a göre yüksek gökdelen krizin habercisi oluyor. 1996 Petronas Tower ve Asya krizi, 1930 Chrysler ve Empire State ve petrol krizi, 1970'lerde Dünya Ticaret Merkezi ve Sears Tower ve durgun piyasa. Bunun sebebini de nereye harcanacağı bilinmeyen sermaye savurganlığının sonunun işareti olduğunu söylüyor.

BAŞARISIZ PROJELER

PROJECT MANAGEMENT DERS NOTU
Projelerin 3/5-5/6'sı zaman, bütçe veya amaçlarını tutturamıyor.

YAPI BEDELİ

POSTA
25.10.2002
Mesken; (m2); YTL;
B:betonarme, Y:yığma-kagir, A:ahşap
Lüks : B:252; Y:198; A:333
1.sınıf : B:157; Y:128; A:217
2.sınıf : B:105; Y:84 ; A:141
3.sınıf : B:74 ; Y:62 ; A:71
Basit : B:42 ; Y:62 ; A:25

MİMARİ TARİHİ

40000 yıl önce Aborjinler, mağazalarını dekore etmişler, 20000 yıl önce Fransa Lascoix duvar resimleri yapmışlardır.

1850'lere kadar malzemenin bulunabilirliği malzeme seçiminde en önemli unsur olmuştur. İÖ 1300 Mısırda Abu Simbel'deki Ramses tapınağında kesme taş kullanılmıştır.

Ahşap ve taşın olmadığı yerlerde kerpiç (balçık tuğla) kullanılmıştır. Bu en eski teknik İÖ7000'de Çatalhöyük'te görülmektedir. İÖ2000'de Ur Ziguratlarının da yapıtaşı olmuştur. Batı Afrika'daki Büyük Cami en büyük kerpiç yapıdır.

En eski inşaat tekniği yatay kiriş ve zeminin kolonlarla taşınmasıdır. 1600'da yapılan Knossos Tanıpağında yığma taş duvarlar taşıyıcı, kirişler ahşaptır. Kalıcılığın önemli olduğu yerlerde taş kullanılmıştır. (Stonehenge İÖ2700, Parthenon İÖ700)

Taş kirişler geniş açıklıklara izin vermiyordu. Kemer bulundu. Taşlar ortadaki anahtar taşına oturana kadar ahşap iskelelerle tutturuluyorlardı. Romalılar İÖ1 ve İS1'de su kemerleri inşa ettiler.

Romalılar ayrıca kubbeyi ve çimentoyu da buldular. Çimento, colesseum ve pantheon'un temeliydi. Romalılarla beraber çimento da unutuldu, Bizanslılarla tuğla geldi. Ayasofyada olduğu gibi dört kolon üzerinde kubbeyi üçgen taşlarla birleştirebileceklerini buldularö bu geniş açıklıklara izin veriyordu.

İlk ortaçağ yapıları kalın taş duvarlı askeri yapılardı. Londra kulesi gibi.

13.yy'da Fransız Gotik mimarisi payandalarla güçlendirilmiş taş duvarları buldu. Taşyapı, iskelet görevi görüyordu. Payandaların yanında bir diğer buluş da geniş pencerelerdir. Buna izin veren de bağımsız kemer olarak duran payandalardı.

KONUT İNŞA HIZI

CUMHURİYET
27.8.98
ASO başkanının yaptığı açıklamaya göre, 98'in ilk 7 aylık sonuçlarına göre, Türkiye'de dakikada 1500m2 konut inşa ediliyor.

DESIGN STRESS

http://www.ce.cmu.edu/~garrett/courses/12-100/LECTURES/strength-of-materials.pdf
Design stress is the maximum stress an engineer expexts under all loading. To address uncertainty,
1.allowable stress, make allowable design stress be less than yield stress and by a factor of safety (for example allowable stress = .66 x yield stress)
or
2.multiply all loads by a FOS and ensure design stress is less than yield.

TAŞIMACILIK YOLLARI

CUMHURİYET
27.9.1998
Dünya yük taşımacılığının %85'den fazlası demiryolu ile yapılmaktayken, ülkemiz yurtiçi taşımacılığının %87'si karayolu, %5'i demiryolu, %5'i denizyolu ile yolcu taşımacılığının %95'i karayolu, %3'ü demiryolu ve %0.3'ü denizyoluyla gerçekleştirilmektedir.

TAŞIMACILIĞIN KARŞILAŞTIRMALI MALİYETİ

CUMHURİYET
27.9.1998
Birim yükü, birim mesafede taşımada denizyolu yaklaşık 2 kat, karayolu ise 10 kat fazla enerji sarfiyetı gerektirmektedir.

OTOYOL MALİYETİ

CUMHURİYET
27.9 1998
Kilometre başına yaklaşık 2 milyon dolardan başlayan otoyol inşa maliyetleri, viyadüklü kesimlerde 11 milyon dolara çıkabilmektedir. Ortalama km başına 3 milyon dolar maliyet getirmektedir.

YAĞMURDA ALINACAK ÖNLEMLER

İNŞAAT UYGULAMALARI_F.BAYTOP
SAYFA 9
Temel, proje kotundan 10cm yukarıda bırakılıp kalanı temizlik betonundan hemen önce kazılmalıdır. Ya da hemen temizlik betonu dökülmelidir ki zemin gevşemesin. Derin kazılarda iksa yapılabilir. Şevlerin bozulmaması için naylon örtülmesi yararlı olabilir.

KUM/ÇAKIL SERİLMESİ

İNŞAAT UYGULAMALARI_F.BAYTOP
SAYFA 10
Genelde sıkıştırılmış yada kaya zemin üzerine 15cm'lik tabakalar halinde uygulanır. 150doz grobeton daha tercih edilir.

İKSA İŞLERİ

İNŞAAT UYGULAMALARI_F.BAYTOP
SAYFA 10
Çökmemesi için kazı yan yüzlerine yapılan desteklerdir. 2m'ye kadar olan kazılarda iksaya gerek olmaz. Genelde 4cm kalınlıkta yatay kalas, dikme olarak 10x10 kadron kullanılır. İksa aşağıdan yukarıya yapılır.

DOLGUDA BORULAR

İNŞAAT UYGULAMALARI_F.BAYTOP
SAYFA 9
Çelik, pik ve PVC borular, beton bir kanal içine alınmalı, büzler betonla örtülmelidir. Dolgu boru üzerinde 80cm bulmadan üzerinden ağır araç ve makine çıkarılmamalıdır.

DOLGU YAPILMASI

İNŞAAT UYGULAMALARI_F.BAYTOP
SAYFA 9
Dolgu ortalama 30cm'lik tabakalar halinde yapılır.
1. Hafifçe ıslatılmış zemine yayılır, yüzeyi düzeltilir.
2. Keçiayağı, merdaneli silindir, kompaktörle sıkıştırılır.
3. Önemli işlerde sıkıştırma testleri yapılmalıdır. (Malzemenin kuru yoğunluğu, standard proktor testi ile bulunan kuru yoğunluğunun %95'inden az olmamalıdır.)

DOLGU DAYANMA DUVARLARI

İNŞAAT UYGULAMALARINDA YANLIŞLAR DOĞRULAR_F.BAYTOP
SAYFA 12
İri taş dolgu dayanma duvarları, birer metrelik yatay tabakalar halinde, ön cepheleri düzgün ve geriye doğru eğimli yapılır.

DERİN KAZI

İNŞAAT UYGULAMALARI_F.BAYTOP
SAYFA 9
Temel projesinden derin kazılmışsa, sıkışabilir bir malzemeyle 30dm'lik tabakalar halinde yapılmalı, sıkıştırılmalı ve testleri yapılmalıdır. 150 doz sıkıştırılmış beton daha uygunudur.

TUĞLA DUVAR

İNŞAAT UYGULAMALARI_F.BAYTOP
SAYFA 33
Tuğla örgüsü öncelikle masabaşında çizilmelidir. Derz kalınlığı daima 1cm'dir. Betonarme yapılarda, tuğla duvarlar kolonlara demir ankrajlar ile bağlanır. 3m'den yüksek duvarlara, 1.5-2m'de bir demirli beton içine hasır çelik bantlı hatıl yapılır. Yarım tuğla duvarlar 1.5m'ye örülür, 6 saat sonra kalan kısmına devam edilmelidir. Kapı pencere lentoları en az 15cm oturur.

TAŞ DUVARLAR

İNŞAAT UYGULAMALARI_F.BAYTOP
SAYFA 31
Harçlı moloz taş duvarlar en az 50cm genişlikte olur. İki yüz boyuna aynı zamanda yükseltilir. Metrekarede iki adetten az olmamak üzere birbirine bağ taşlarıyla bağlanır. 2m'de bir demirli beton hatıl yapılır. Her 70-80cm'de üst yüzey düzlenir, hem estetik hem sağlamlık artar. Genelde 200kg çimento dozlu harçla işlenir.

PERE

İNŞAAT UYGULAMALARI_F.BAYTOP
SAYFA 32
Pere, tek taş kalınlığında yüzeysel şev korumadır, 20-40 cm olur. Yapıma alttan başlanır. Kaplama üst yüzeyi mastarla belirlenir. Taşlar zemin çekiçle yerleştirilir. Blokajda da genellikle 15cm tükseklikte taşlar, sıkıştırılan zemine taşlar kendi kendine dengeli durabilecek şekilde yerleştirilir, ve çekişle yerleştirilir. Üstteki aralıkla ince taşlarla, kalan boşluklarda kumla doldurulur ve sonra demir tokmak, kompaktör veya silindirle sıkıştırılır.

DERZLER

İNŞAAT UYGULAMALAR_F.BAYTOP
SAYFA 41
1.Hareket : farklı oturma ve depremlerde yapı bloklarının serbest hareketini sağlar.
a.Daralma (contraction jt.)
b.Genleşme (dilatasyon) (expansion jt.) : araları 45 civarı olur, polistren köpük veya kamalı tahta ile sağlanır. Üstü tamamen sıva ile kaplanmaz.
c.Kayma (sliding jt.)
2.İnşaat : bir defada tamamlanamayan işlerde
3.Dilatasyon (Fuga), Yalıtım
4.Cephe

BETON VİBRASYON

İNŞAAT UYGULAMALARI_F.BAYTOP
SAYFA 14
Betonlar 6500-8000 devirli dardırma vibratörlerle sıkıştırılır, 15sn kadar bekletilir ve yavaşça çekilir. Eğri kesitlerde önce aşağıda kalan kesit sıkıştırılır.

BETON SU/ÇİMENTO ORANI

İNŞAAT UYGULAMALARI_F.BAYTOP
SAYFA 14
Su/Çimento oranı .45-.50 gibidir.

SOĞUK HAVALARDA BETON DÖKÜLMESİ

İNŞAAT UYGULAMALARI_F.BAYTOP
SAYFA 14
+3, -3 arası, agrega veya su ısıtılabilir, ısıtmalı trnasmikser kullanılması yapılabilir. Eğer -3'ün altındaysa, şu ilave önlemler de alınabilir :
• priz hızlandırıcı kimyasal
• harç suyunun azaltılması
• çimento dozajının artırılması
• döşeme üzerine yalıtıcı yorgan
• naylon ile çevrilir, sıcak hava verilmesi

PASPAYI

İNŞAAT UYGULAMALARINDA YANLIŞLAR DOĞRULAR_F.BAYTOP
SAYFA 20
Betonarme imalatta pas payı ihmal edilmemelidir, 2.5-4cm, su tutucu yapılarda 5-7cm alınmalıdır. Plastik öğeler tercih edilebilir.

BETONUN SULANMASI

İNŞAAT UYGULAMALARI_F.BAYTOP
SAYFA 16
Betonun hidratasyon suyunu kaybetmemesi ve yüzeyin çatlamaması için yüzey çuval bezi vs. ile örtülür ve en az 3-4 gün sürekli ıslak tutulur. (Kür)

BETON TAŞIMASI VE DÖKÜM SÜRESİ

İNŞAAT UYGULAMALARI_F.BAYTOP
SAYFA 13
Beton yapımı ile döküldüğü an 20dk, en çok 30dk olmalıdır. Geçerse yeniden karıştırılmalıdır. Transmikserle geliyorsa en çok 45 dk.dır.

BETON SINIFLANDIRMASI

İNŞAAT UYGULAMALARI_F.BAYTOP
SAYFA 13
B.B'de beton sınıfları, I.sınıf : B300 (300 kg/cm2), II.a.B250, II.b.B160
Dünya ve TS500'e göre, BS14, BS16, BS20, BS25, BS30 vs.
I.Sınıf Betonda kum+3 çakıl, II.a. 3 agrega, II.b. kum, tuvenan çakıl bulunur ve agrega ağırlığına göre karıştırılır.

BETON KATKILARI

İNŞAAT UYGULAMALARI_F.BAYTOP
SAYFA 29
1.Akışkanlaştırıcılar : harca akışkanlık ve işleme kolaylığı verip, sık donatılı ve ince kesitlerde kullanılır.
2.Priz Geciktiriciler : zor kesimlerde işlenebilme süresini artırır. 8-18 saat priz başlangıcını geciktirebilir.
3.Hava Sürükleyiciler : mikroskobik hava cepleri oluşturup, don dayanımını artırır, ayrışmayı engeller.
4.Su Geçirimsizliği Sağlayıcılar : işleme kolaylığı verir, mik. hava cepleri yaratır ve su geçirimsizliği yaratır.
5.Ani Priz Yaptırıcılar : püskürtme betonlarında kullanılır.
6.Priz Hızlandırıcılar
7.Donmayı Önleyiciler : -10'a kadar donmayı önleyebilen katkılardır.
8.Taze Çimento Yüzeyi Koruyucuları : hidratasyon için gerekli suyun buharlaşmasını önlerler.
9.Sertleşmiş Beton Yüzlerinin Dayanıklı ve Tozumaz Hale Getirilimesi

BETON DÖKÜMÜ

İNŞAAT UYGULAMALARI_F.BAYTOP
SAYFA 14
Ortalama 30'ar cm'lik tabakalar halinde dökülür, tabakalar arası süre 60dk'yı geçmemelidir.

BETON DAYANIMI

İNŞAAT UYGULAMALARI_F.BAYTOP
SAYFA 15
7 günlük beton dayanımı, 28 günlüğün %70'idir.

ANO ÖLÇÜLERİ

İNŞAAT UYGULAMALARI_F.GÜRTOP
SAYFA 25
Yol ve alan betonları anolar halinde değil, genleşme derzine kadar (30-35m) tek parça olarak dökülür, sonradan daralma derzleriyle daraltılır. Normal işlerde ano boyutları 3-4m x 4.5-6m olmalıdır. 16m2'yi geçmemelidir. Uçak pisti veya apronlarda bu 100m2'ye kadar çıkabilir.

YERALTI SUYUNUN KULLANIMI

APPLIED WATER RESOURCES ENG_M.YANMAZ
SAYFA 149
Türkiye'de yeraltı suyunun kullanımı, yüzey suyu kullanımının %22'sini oluşturmaktadır.

SULAMA AMAÇLI İLK BARAJ

GEZİ
8.98 SAYFA 29
Asur halkı, dünyanın sulama amaçlı ilk barajını Fırat üzerinde kurdular.

SU KULLANIMI

WATER SUPPLY AND SEWERAGE_T.J.McGHEE
SAYFA 11
Ev Amacıyla su kullanımı 75-380 l/kişi/g
Bir amerikan kentinde ortalama su kullanımı 670 l/kişi/g (2000)

SU KAYNAKLARI, TR

APPLIED WATER RESOURCES ENG._M.YANMAZ
SAYFA 3
Yıllık ortalama yağış yüksekliği 0.6426m
Toplam yağış hacmi 501km3
Ortalama runoff katsayısı c=0,37
Yüzey suyu hacmi 501*0,37=186km2

SU KANAL SİSTEMLERİNİN TARİHİ

CE429 DERS NOTLARI
SAYFA 1
Finikeliler, 3000 yıl önce Kıbrıs ve Suriye'de su kemerleri inşa ettiler. Bu süre içersinde Kudüs biri 30km olan iki su kanalıyla su elde ediyordu. 2000 yıl önce Roma'da çok gelişmiş su alma sistemleri vardı.

SU DAĞITIM SİSTEMLERİ

WATER DISTRIBUTION SYSTEM HANDBOOK_L.W.MAYS
PAGE 31
Major functional components : source development, raw water transmission, raw water storage, treatment, finished water storage, finished water distribution

Nodes are classified as junction nodes, where inflow and outflow is known and fixed grade nodes, they take form of tanks or large constan-pressure mains.

Control valves regulate the flow or pressure. If conditions exist for flow reversal, the valve will close and no flow will pass. The most common type is pressure reducing valve (PRV), which is placed at pressure zone boundaries to reduce pressure. The PRV maintains a constant pressure at the downstream side for all flows. hl varies, depending upon the downstream pressure and not on the flow in the pipe. There are many other types of valves, isolation valves to shut down a segment, direction control (check) valves to allow the flow of water in only one direction, such as swing check, rubber-flopper, slenting check disk check, double door and vacuum-breaker valves to control flow.

Distribution system storage is needed to equalize discharge near an efficient operating demands. Distribution storage is closely associated with water tank. Tanks are usually made of steel and can be built at ground level or be elevated at a certain height from the ground. The water tank is used to supply water to meet the requirements during high system demands or during emergency conditions when pumps cannot adequately satisfy the pressure requirements at the demand nodes.

The higher the pump discharge, the lower the pump head becomes. Thus, during the peried of peak demands, the amount of available pump head is low.

The most commonly used type of pump used in water distribution systems is the cenrifugal pump.

The flow measuring of water mains involves electromagnetic meters, ultrasonic meters, propeller or turbine meters, displacement meters, multijet meters, proportional meters, compound meters.

Goals for water distribution operation :
1.Maximize reliability, achieved by keeping the maximum amount of water in storage in case of emergencies, such as pipe breaks and fires.
2.Minimize energy costs, achieved by operating pumps against as low a head as possible (min water in storage) near the best efficiency point for the pump.
3.Meet water quality standards, which involves minimizing the time the water is n the distribution systems and tanks and is achieved by having storage tanks levels fluctuate as much as possible.

The control of pumping operations can range from a simple manual operation an individual pump or valve to the use of a Supervisory Control and Data Acquisition (SCADA) system. Most utilities have some level of a SCADA system in place for use in operation of the system.

The SCADA system would provide not only real time hydraulic parameters but also realtime water quality information to the network model.

System : Demand forecast - Network - Optimization (SCADA in all process)

PERVARİ BARAJI

www.fe.doe.gov.tr
www.ntf.com
1998 Şubat ayında ABD-Türkiye ikili anlaşmalarına göre 9 HE proje, Amerikalı bir lider firma tarafından gerçekleştirilmek üzere görüşüldü. Hakkari, Alpaslan II, Konaktepe'nin kontratı imzalandı. Diğer HES'ler ise Gürsöğüt, Kargı, Pervari, Erik, Durak ve Mut.

Pervari Konsorsiyumu : Parsons, ICF Kaisen, NTF, Su-Yapı

Pervari Barajı Özellikleri : Enerji amaçlı, Kaya dolgu, Talveg yüksekliği 165m, Kurulu gücü 192 MW, Toplam Enerjisi 635 GWh, Brüt düşüsü 158m.

MELEN PROJESİ

SABAH
13.09.2002
-1988 : DSİ+Japon Nikkei ; fizibilite
-1,180 milyar m3 su(2040'a kadarki su)
-toplam maliyet 1,181 milyon$
-1.aşama için 10 ihale sonucu 527milyon$
-Regülatör+154 km isale hattı+Cumhuriyet Arıtma Tesisi+Boğaziçi tüneli+kağıthane dağıtım şirketi

KÜRTÜN BARAJI VE BETON YÜZLÜ İLK BARAJ

THE KÜRTÜN CONCRETE FACED ROCKFILL DAM NEARS COMPLETION_M.U.BECERİK
THE INTERNATIONAL JOURNAL ON HYDROPOWER & DAMS
VOLUME 9 ISSUE 5 2002 PAGE 81
Turkey's first CRFD, the 130m high Kürtün Dam was completed in February in the Eastern Black Sea Region. Surface slopes were 1/1.4 and 1/1.5, the concrete face was coat in 15m sections, it is 70cm thick at base and 30cm at the crest.

KEBAN BARAJINDA SORUNLAR

SABAH
3.9.1998
1974 yılında kurulan Keban barajı, erozyon yüzünden kısa sürede toprakla dolarken, tabanında oluşan yeraltı çatlakların da milyonlarca metreküp suyun boşa akmasına neden oluyor. 100 yıl ömür tahmin edilen baraj, şimdiden ömrünün yarısını doldurdu.

HİDROGÜÇ GELİŞİMİ, TR'DE

HYDROPOWER DEVELOPMENT IN TURKEY_D.ALTINBİLEK
THE INTERNATIONAL JOURNAL ON HYDROPOWER & DAMS
VOLUME 9 ISSUE 5 2002 PAGE 61
The future plans require that the full development of hydropower must be achieved within two decades. To realize this objective, 1000MW of installed capacity must be added every year for the next 20 years.

In 1954, DSI was established.

From the initial production of 2.8 TWh in 1960, hydroenergy increases to 125 TWh. It represents %10 growth annually throughout 40 year period. Between 1963-2001, DSI spent US$14,000,000,000 on hydropower development.

The operation of hydroplants was handed over to TEK. Then it was divided into TEAS(generation and transmission) and TEDAS(distribution). In 2001, TEAS was seperated into TEUAS(operation), TEIAS(transmission), TETAS(sales, purchase). EPDH responsible for measures for a liberation.

The hydroplants with an installed capacity greater than 500MW,
Atatürk 2400MW
Karakaya 1800MW
Keban 1330MW
Ilısu 1200MW
Altınkaya 700MW
Birecik 672MW
Deriner 670MW
Oymapınar 540MW
Yusufeli 540MW
Berke 510MW
H.Uğurlu 500MW

Ilısu, Deriner and Yusufeli are not yet in operation. Almost %70 is generated by these 8 existing hydroplants. Four of the are on the Euphrates river (Dicle : Keban-Karakaya-Atatürk-Birecik-Karkamış)

A total of 34 projects with 3384 MW are under construction. With them, Turkey will have reached %44 of potential. Some of them under construction are :
Deriner 670MW
Obruk 203MW
Borçka 300MW
Kiğı 140MW
Alparslan-I 160MW
Akköprü 115MW
Torul 103MW
Muratlı 115MW
Uluabat-Çınarcık 120MW

Future projects within the next 20-30 years, will be implemented as turnkey projects on a full financing basis, through bilateral cooperation aggrements.

Plan requires the the installed hydrocapacity should increase to 22380MW in 2010 and to 31468MW in 2020. This require the addition to the system of 1000MW annually over a period of 20 years, with a view of developing all the economic potential by the year of 2023 which is the 100th annivrsary of foundation of the Turkish Republic.

Recently, a consortium withdrew from negotiations for the Ilısu Dam on Tigris. Main concern were resettlement of people and cultural heritage of Hasankeyf.

Environmental law in 1983 protects the environment by applying the polluter pays principle.

Actual water consumption in Turkey as of 2000 reached 89.3 km3 which is only %36 of economically exploitable water potential, %75 for irrigation, %15 for domestic use, %10 for industrial.

Productivity of hydroelectric energy is 0.009 $/kWh. Thus, the contribution is 3.96 billion $/yr. %60 of this economic value is accepted as the gross value added, the contribution to the GVA amounts to 2.38 billion $/yr.

1 kWh is taken as 0.05$, Keban and Atatürk Dan covered its cost in seven years.

HİDROELEKTRİK GELİŞİMİN ÖNEMİ, TR'DE

THE IMPORTANCE OF HYDROELECTRIC DEVELOPMENT IN TURKEY_M.TURFAN
THE INTERNATIONAL JOURNAL ON HYDROPOWER & DAMS
VOLUME 9 ISSUE 5 2002 PAGE 58
Turkey is one of the country with very limited resources, very little oil, some coal, which is generally low in quality.

The use of electricity indicates the level of industrialization and prosperity of a community. The per capita annual electricity consumption of Turkey is around 1500 kWh, which is below the world's average 2252 kWh. However, energy demand is growing app. 8% annually.

Total energy potential of Turkey is 246 TWh/yr (125 TWh HES+ 105 TWh lignite+ 16 TWh hard coal). The gross hydropotential is about 433 TWh/yr, which represents 14% of the total potential of Europe. However, with current available technique only 125 TWh is technically available and economically feasible.

Turkey is not a water-rich country. The average annual surface runoff is 186 km3, only 98km3 could be technically developed for consumptive use. Total amount of exploitable water is 110 km3, 42 km3(%38) of the potential is consumed currently. By the year 2030, we plan to develop all. Then annual available water per capita will fall below the critical level of 1000m3.

Although generally Turkey has an adequate amount of water, it is not in the right place at the right time to meet needs.

The European countries and North America have already developed almost all of their hydropotential, while Turkey has developed only 35%. So far in Turkey 129 hydroplants (12177 MW installed capacity, 44 TWh annual generation capacity). 34 are under construction, 388 will be constructed. This requires 30,000,000,000$. Unit price per kWh of hydropower in Turkey is 5cent, its contribution to GNP is around US$1

HİDROELEKTRİK ENERJİ, TR'DE

www.fe.doe.gov
Türkiye'nin Hidroelektrik potansiyeli ve kullanımı :
Dünya HE potansiyelinin %1'i
125 kullanımda HES
TR'nin elektrik gereksiniminin %40'ı
Kurulu Güçlerine göre en büyük barajlar : Atatürk (2400MW), Karakaya, Keban, Altınkaya, Birecik...
Planı ve yapımı süren barajlar : Ilısu (1200MW), Deriner (670MW), Yusufeli (540), ... , Borçka (300), Hakkari (208), Pervari (192), Konaktepe (138)

HİDROELEKTRİK ENERJİ, TR'DE

APPLIED WATER RESOURCES ENG._M.YANMAZ
SAYFA 6
Türkiye, Avrupa'nın 3., dünyanın 21. hidroelektrik potansiyeline sahip.

HES, TÜRKİYE'DE

THEMA LAROUSSE
CİLT 3 SAYFA 370
1956'ya kadar, Türkiye'de HES yoktu. 50'lerde başlayıp, 70'lerde hızlanan baraj seferberliğiyle 90'ların başında Türkiye elektriğinin %40'ı HES'lardandır. Türkiye'de baraj gölleri çok büyük, HES' ler çok güçlüdür. Düşü genelde orta ve küçüktür ama bu su hacmi ve debisiyle telafi edilir.

BASINÇLI AKIM HİDROLİĞİ

HYDRAULICS OF PRESSURIZED FLOW_B.W.KARNEY
SAYFA 44
The term pressurized pipeline means a pipe system in which a free water surface is almost never found within the conduit. Mre precise is difficult because even in a pressurized pipe system, free surfaces are present within reserviors and tanks an sometimes can occur within the pipeline itself. However, in a pressurized system, the pressure within the conveyance system are usually well above atmospheric.

Modeling Approach
To model the behavior of the system, seek to answer where, what, how, where is resolved by assuming a direction of flow in each link. This gives an orientation to the specification of distance, discharge and velocity. Positive values indicate flow in the assumed direction

What is the material that makes up the pipe walls or fills the pipe. Water properties : density 1000kg/m3, density max at 4 C above freezing. high viscosity : .001 Ns/m2 )

How is based on three essential relations : 1.kinematic relation obtained from the law of mass conservation in a control volume. 2.equations of motion provided by both Newton's second law and the energy equation and 3.on equation of state adapted from compressibiliy considerations.

Conservation of Mass : key expression is the continuity or mass conservation equation. If for an isolated system, a quantity can be defined that remains precisely constant, the quantity is said to be absolutely conserved. (momentum, change, angular momentum)

1.Conservation of chemical species : molecular species are conserved in the absence of chemical reactions and atomic species are conserved in the absence of nuclear reactions.
DS=Sf-Si : balance final - balance initial, S'=ds/dt=I-O (S is the water stored in the control volume)

2.Steady Flow : I=O, inflow viAi = outflow viAi, assuming the flow is steady.
Q1+Q2 = Q3+Q4 (continuity at a pipe junction)

Newton's Second Law : It relates the changes in motion of a fluid or solid to the forces that cause the change. Thus, the result of all external forces acting on a system is equal to the rate of change of momentum of the system with respect to time.
Fext= d(mv)/dt = m dv/dt = ma

System Capacity : Problems in Time and Space
A transmission system is usually composed of a single-series line, as opposed to a distribution system that often consists of a complex network of interconnected pipes.

Issues of hydraulic capacity are usually answered by projecting demands and analyzing the system under steady flow conditions.

Questions about operation and sizing of pumping and reservoirs are answered by considering the gradual variation of demand over relatively short periods. In such cases, analysts use a quasi-steady approach. (F and E balances on the basis of steady, but the unsteady form is for the continuity so that flows can be accumulated and stored.)

Finally, the issue of required strenght, such as the pressure rating, is answered by considering transient conditions.

Steady flow, at a point flow do not change with the time. Otherwise, a flow is unsteady or transient. A more strictive definition is usually applied, temporal mean velocity does not change over periods.

Incompressible flow : if q is constant, it is said to be incompressible.

Steady Flow
Bernoulli equation : P/& + v2/2g + z (pressure head + velocity head + elevation head), H1=H2+hl, hl=L x S

Plot of pieozometric head called the HGL. A plot of total head is EGL.

The flow regime is classified by Re=vDl/m, Re<2000 - laminar flow, Re>4000 - turbulent, between transitional.

If the flow is turbulent, many small and abrupt variations in velocity in all directions occur. Moreover, the unsteady valves of instantaneous velocity will exist. Despite this, the mean values of velocity and pressure will be fixed as long as the external conditions do not change. It is in this sense that turbulent flows can be considered to be steady. Rapid mixing of turbulent flow can include detrimental reates of energy loss, high rates of corrosion, rapid scouring and erosion, excessive noise and vibration.

DW : hl=f L/D v2/2g (circular), D-4R (non-circular)
laminar f=Re/64
turbulent hl=f(Re, rel rough) - Moody/Colebrook-White

HW : Q=.278 C D2.63 S0.54 (S=hl/L), besides Swanee-Jain

DW equation is superior because it is theoretically based.

Local losses occurs for reasons other than wall friction, hl=K v2/2g

Pump supply Hp, key term is total dynamic head TDH. TDH varies with the discharge Q this H-Q is called the pump characteristics curve.
Hp=hp + v2/2g

Quasi Steady Flow System Operation
A common application arises in reservior engineering, in this case, the key step is to relate the rate of outflow, to the amount of water in the reservoir.

Unsteady Flow : Introduction of Fluid Transient
Pressure pipe systems are subjected to mechanical forces caused by fluid pressure, differential settlement and concentrated loads. In addition it must resist corrosion and chemical attacks. The internal pressure is of special importance due to wall thickness and mechanical strength.

The total force within a conduit is obtained by summing the steady state and waterhammer pressures in the line. Transient pressures are most important when Q is changed rapidly such as by closing a valve or stopping a pump.

The tendency to design for steady-state conditions has been common in the industry. The practice is troublesome, the pipeline may not perform as expected, it may be overdesigned and thus unnecessarily expensive. The goal is to answer how do transient arise and under what circumstances are transient conditions most severe.

BARAJLAR

FOCUS
8.1999
Dünya bankası, gelişim projeleri içinde en çok barajlara destek veriyor. Dünyada 15m'den yüksek 40000, 150m'den büyük 100 baraj var. Bu barjlar dünya nehirlerinin %15'ini enerji üretimi için tutuyor. Barajların 3/4'ü son 35 yıl içinde kuruldu Barajlar, doğal felaketlerin %40'ını oluşturan selleri önlüyorlar.

BARAJ, TÜRKİYE'DE

APPLIED WATER RESOURCES ENG._M.YANMAZ
SAYFA 6
1997 itibariyle, 168 baraj çalışmakta. 702 baraj ve 504 HES üzerine halen DSİ çalışmalarını sürdürüyor.

BARAJ SIRALAMASI, DÜNYADA

CUMHURİYET
10.8.2002
1.Cornelia Tailings(ABD) 209.5 milyar m3
2.Torbela(Pakistan) 106.0 milyar m3
3.Fort Peck(ABD) 96,1 milyar m3
4.Lower Usuma(Nijerya) 93,0 milyar m3
5.Tucurui(Brezilya) 85,2 milyar m3
6.Atatürk(Türkiye) 84,5 milyar m3

STEEL - CAST IRON

http://www.ce.cmu.edu/~garrett/courses/12-100/LECTURES/strength-of-materials.pdf
Cast iron ultimate tensile strength is 310 MPa, +%5 carbon = 415 MPa
Other properties (ductility, corrosion resistance increased too)

ROMA MİMARİSİ

STV
29.1.1998
Roma mimarisiyle yapılmış Lübnan'daki bir kolon örneğinde, kolonun içinde civa tesbit edildi. Bunu göstermek için, kolonun taşlarının birleşim noktasına bir bıçak sokulduğunda bıçağın hareket ettiği görüldü.

PROPERTIES OF MATERIALS

Density (kg/m3)
Steel 7860
Aluminum 2710
Water 1000
Concrete 2190
Wood 525

Young's Modulus (MPa)
Steel-cold roll.210 000
Stainless steel 210 000
Cast iron 110 000
Aluminum 70 000
Concrete 30 000
Wood 13 000

Ultimate Strength (MPa)
Steel (A36) 415
Stainless steel 620
Cast iron 310
Aluminum 125
Concrete (comp) 40
Wood 50

Yield Strength (MPa)
Steel (A36) 240
Stainless steel 210
Cast iron 210
Aluminum 85

PORTLAND İSMİNİN KAYNAĞI

REINFORCED CONCRETE_U.ERSOY
SAYFA 1
1824'de ilk portland çimentosu bulunduğunda, donmuş çimento Portland adasındaki yapı taşlarına benzediği için ona bu isim verildi.

MİMAR SİNAN'IN DERZ MALZEMESİ

FOCUS
8.1999
Harç malzemesi olarak günümüzde çimento ve kireç yapıştırıcı olarak kullanılır. Sinan çağında bağlayıcı olarak yumurta akı kullanılmıştır. Kesme taş yapılarda kurşun levhaların derzler içine yerleştirildiği görülür.

MATERIALS OF CONSTRUCTION_T.ERDOĞAN

1.MATERIALS AND ENGINEERING
Engineering structures have to be :
1.safe
2.servicable
3.economical

Among the properties of materials, "mechanical properties that show behaviour under loads" and "durability" are the most important.

Commonly used organizations and related standards :
• TSE : TS
• ASTM : American Society for Testing and Materials : ASTM specs
• ACI : American Concrete Institute : ACI specs
• ISO : ISO
• CEN : European Committee for Standardization : EN

2.BEHAVIOR OF MATERIALS UNDER LOADS
1.INTRODUCTION
Forces :
1.Compressive
2.Tensile
3.Shear

a.Static
b.Dynamic

i.isotropic
ii.anisotropic

2.STRESS AND STRAIN
Stress : The intensity of a reaction force at any point in the body
stress (sigma) = F / A (kgf/cm2 or MPa)

Principal stresses :
1.uniaxial
2.bi- or tri-axial
3.shear

Strain : Deformation per unit length of the body. (dimensionless)
strain (epsilon) = DL / L0

3.ELASTICITY
A material is called elastic if the deformation produced by the effect of a force totally disappears after removal of the force. Acc. to Hooke's law, stress in an elastic body is proportional to strain (E). Hooke's Law usually applies to very small deformations.

Elastic Constants :
1.Modulus of elasticity, Young's modulus (E)
when an elastic material is subjected to an axial force, the magnitude of the deformation is directly proportional to force and length in the same direction.
DL ~ F x L / A
DL = F x L / A x E,
E = stress / strain

2.Modulus of compressibility, Bulk Modulus (K)
K = hydrostatic pressure / volumetric strain

3.Modulus of rigidity, shear modulus (G)
G = shear stress / shear strain

4.Poisson's ratio, (mü)
mü = lateral strain / long. strain (both caused by longitudinal stress)

4.PLASTICITY AND FLOW
Many materials exhibit elasticity up to a certain minimum stress and show permanent (nonrecoverable) deformation if min. stress is exceed, this is callled elastoplastic material. The minimum stress is called yield stress. Permanent deformation is described as plastic deformation.

5.DUCTILITY AND BRITTLENESS
Ductility is the capacity of the load resisting material while resisting, Brittleness is the tendency to break when stress exceeding the elastic limit. (i.e.materials that have plastic deformation capacity is called ductile whereas if they break shortly after elastic deformation, they are called brittle.

Ductile materials : steel, plastic, fibers etc.
Brittle materials : concrete, clay bricks, cast iron

6.STRESS-STRAIN CURVES
Ductile materials are investigated under tensile stress, whereas birttle under compressive.
Some properties :
Proportional limit
Elastic limit
Yield point
Strain hardening
Ultimate strength
Breaking strength

12.TOUGHNESS AND RESILIENCE
Toughness is the ability to absorb energy during plastic deformation. Modulus of toughness is max. energy without fracture. (area under stress-strain curve)

Toughness is desirable when materials are to be subjected to dynamic loads.

Resilience is the capacity to absorb energy in the elastic range.

13.VISCOSITY
Property of resistance to flow; internal friction that the materials exhibits during flow. It affected from heat.

14.CREEP
The slow and progressive deformation of a material with time under a constant stress is called Creep. This is observed in all materials.

15.FATIGUE
The phenomenon of fracture caused by the progressive damage due to the repetition of applied stresses is called fatigue. To show relation, Stress and number of cycles are plotted for different stresses. Fatigue limit or endurance limit is defined as the maximum stress that can be applied repeatedly an infinite number of times without fracture. For example, fatigue limit of concrete is around %55 of its maximum static strength.

16.HARDNESS
It is defined as the resistance of a material to scratching or indentation. It is determined by Moh's hardness test. It is used usually for rock and stone. For metals, Brinell and other methods are used.

3.FERROUS METALS
1.INTRODUCTION

2.PIG IRON
It is obtained by heating iron ore to high temperature, and removing oxide from Fe2O3, Fe3O4 in blast furnace. Pig iron include high carbon, it makes it brittle.

3.CAST IRON
It is produced by remelting pig iron in another furnace to eliminate impurities.

The rate of cooling affects the properties, if cool slowly, some carbon combines with iron and remainder is large crystals of graphite or carbon. It makes iron weak and brittle. But rapid cooling set up high initial stresses, in order to prevent this, annelaling (process involving heating and cooling to induce softening) is used and malleable cast iron produces and it has capability to shape by hammer.

Cast irons are hard and brittle, ultimate strength is 110-250 MPa, easy to form.

It is used for members in which tensile stress is low, like parts of machinery and pipe fittings.

4.STEEL
It is produced from pig iron by removing impurities. As taking out molten steel, it may be cast into containers or cas into directly into the desired shape. It can be produced by forging (placing a plate), rolling (cont. passed b/w two sides) The rolling may be carried in elevated temp. (hot rolled), or in room temp. (cold rolling). In hot temp. it allows to move atoms. so not change properties too much, if low temp, properties is changed, tensile str. is increased nd cutility is reduced. The another techniques are extrusion and drawing.

The carbon content is usually %1.5. By increasing carbon, str. inc. ductility dec. Low carbon steels are called mild steels, soft very ductile.

d= 12mm 0.888 kg/m
d= 18mm 2.000 kg/m

KİREÇ VE ALÇININ İLK KULLANIMI

REINFORCED CONCRETE_U.ERSOY
SAYFA 1
Mısırlılar, ilk olarak kireç ve alçıyı bağlayıcı malzeme olarak yapılarında kullandılar. Piramitlerde de bu malzemeler kullanılmıştır.

KİLİN İLK KULLANIMI

REINFORCED CONCRETE_U.ERSOY
SAYFA 1
Bağlayıcı malzeme olarak Asurlular ve Babilliler ilk olarak kullandılar.

GYPSUM

MATERIALS OF CONSTRUCTION_T.Y.ERDOĞAN
SAYFA 151

1.INTRODUCTION
Pure Gypsum : CaSO4 2H20, include CaO(lime), SO3, H2O
Impurities : Silica, Alumina, Ironoxide, Calcium carbonate, Magnesium carbonate

2.MANUFACTURE
grinding, calcination (burning), cooling, pulverizing

Calcination in rotary kilns :
CaSO4 2H20 -> (100-1900C) CaSO4 1/2H2O + 3/2H2O (partial)
CaSO4 1/2H2O : plaster of paris (adi alçı)

CaSO4 2H20 -> (1900C) CaSO4 + 2H2O (complete)
CaSO4 : anhydrite

3.SETTING AND HARDENING
mixed with water, result is plaster. Setting means loss of initial plasticity or gaining rigidity. Hardening means gain in strength.

4.PLASTERS AND MORTARS
Plaster is used in plastic state, mortar can be troweled and becomes hard in place, to bond bricks. Plaster form hard covering.

1.Plaster of paris
2.Hardwall plaster : Pop + admixture
3.Flooring plaster : anhydrite
4.Hardfinish plaster

PROPERTIES
Properties and uses :
1.Plaster of Paris :
setting : 5-20min.
sculpturing, small repairs, ornamental works

2.Hardwall plaster : Pop : admixture
setting : 1hr.
comp. strength : 7 MPa
prefabricated fabric units, masonry brick and blocks

3.Flooring and hardfinish plaster :
setting : 1-16hr
comp. strength > 7 MPa
prefabricated units, masonry brick and blocks, flooring and pavement bricks and tiles

Properties :
• not water resistant
• good fireproofing and sound isolation
• disintegrates when exposed with water
• expands 2-3times upon hardening

ÇİMENTONUN İLK KULLANIMI

REINFORCED CONCRETE_U.ERSOY
SAYFA 1
Romalılar, ilk olarak çimentoyu buldular. Bu çimento, sönmüş kireçle Vezüv yanardağının volkanik küllerinin karıştırılmasıyla oluşturulmuştu ve Pozzolona, adı veriliyordu.

CEMENTITIOUS MATERIALS

CE244 DERS NOTLARI_M.TOKYAY
Cementatious materials are substances which upon chemical reactions attain binding value, they are gypsum, lime and cement.

Special Properties :
1.Fineness : particle size
2.Normal Consistency : # of water for spec. cons.
3.Setting time : beginning of loss of plasticity
4.Sand carrying capacity : # of sand that can be added without harming the plasticity in fresh state.
5.Hardening
6.Yield : volume of final product from ind. ingredients.

BETONARME'NİN KEŞFİ

REINFORCED CONCRETE_U.ERSOY
SAYFA 2
1857'de Monier adlı bir Fransız, betondan bir saksı yaptı ve bunu tellerle güçlendirdi. Bu olay betonarmenin patenti olarak kabul edilir.

DEPREMİN SONUÇLARI

MİLLİYET
18.4.2002
1999 depremlerinin sonucunda 90000 bina yıkıldı veya ağır hasar aldı. 190000 bina az ve orta hasar gördü. 20000 insan öldü, 50000 kişi yaralandı, 600000 kişi evini terketti. Toplam ekonomik zarar 14milyar$

DEPREM UYARI SİSTEMİ

CUMHURİYET
15.8.2002
California deprem merkezince yürütülen bir araştırmayla depremin ilk aşamaları tanımlanabiliyor, merkezüssü, şiddeti tahmin edebiliniyor. Denemelerde sistemin 3.5-6.3 şiddetli 54 depremi bildiği, %100e yakın doğruluk gösterdiği kaydedildi. Maliyeti ise 60milyon$.

PROJE SIRALAMASI, DÜNYADA

CUMHURİYET
10.8.2002
1.Manş Tüneli (İngiltere-Fransa)
2.Yangtze Elektrik Santrali (Çin)
3.Asma Köprü (HongKong)
4.Narmada Vadisi (Hindistan)
5.Akashi Koiyko Köprüsü (Japonya)
6.Büyük Yapay Nehir (Libya)
7.Kuala Lumpur İkiz Kuleleri (Malezya)
8.GAP (Türkiye)
9.Hibernia Petrol Platformu (Kanada)

BASINÇ BİRİMLERİ

1 atm = 1 bar = 14.7 psi = 100 Pa
1 Pa = 1 N/m2
1 psi = 1 lb/in2 = 6.9 Pa
1 MPa = 10 kgf/cm2